Need To Enhance Disaster Response Capacity

Need To Enhance Disaster Response Capacity: In the early hours of 28 September 2024, Kathm

ईन्दिरा (लघुकथा)

 

mysansar मा आजभन्दा ९ बर्ष अघी प्रकाशित

-गोरख बहादुर धामी 

म अस्ति भग्नावशेषबाट आएर बाटोमै उभिएको एउटा लासको पर्खाइमा थिएँ। लाशहरुसँग बात मार्नु मेरो लागि अनौठो कुरो होइन। म उसको नजिकै गएँ र भने नमस्ते!

उसका मसिना र लामा दुई हात जोडिए। मलाई लागेको थियो, यो लाशको हातखुट्टा सब सही सलामत छ, उभिएको पनि छ, यो कसरी मर्यो?

उसले मेरो मनको कुरो बुझिहाले छ, भन्छ, ” म मरेको छैन म मारिएको हुँ। यो भग्नावशेषभित्र म थुनिएको थिएँ। मलाई लाग्यो, यता पनि कोही उद्दार गर्न आउलान्। अनि म पनि, तिमी जस्तै बाँच्न सकुँला! तर कुरा तेसो भएन, म पर्खि बसेँ,कोही आएन।

उनी आइनन्। छोरो बोलेन। आवाज सुनिएन। बिस्तारै मेरो देह र आत्मा फरक हुँदै गयो। म चिसो भएँ। मेरा हात खुट्टा शरीर कक्रक्क
भए।

फेरि दोश्रो दिन अर्को चट्टान खस्यो र म त्यहाँबाट भागेँ। म सँधै यहीँनेर आउँछु, तर उनी कहिलै आउँदिनन!

वाक्कदिक्क र नरमाइलो लाग्छ। आज तिमीसँग भेट भयो। यसै गरेर उनीसँग नि भेट हुन्छ होला। तिमीलाई एउटा कुरा भनुँ भन्दै ऊ आफ्नो खुट्टा खोच्याउन थाल्यो, मेरो नजिक आउँदै उसले भन्यो- मलाई दागबत्ती दिइएको छैन,म सैतान भैसकेँ। म १५ दिनदेखि भोको छु। त्यही भएर तिमीलाई पर्खेको थिएँ।

त्यो सुनेपछि म डराउँदै घरतिर दगुरेँ। पछाडि कोहि थिएन। बाँचियो भन्ने लाग्यो।

म त्यहाँबाट घरतिर हिँडे। घरमा कसैलाई नदेख्दा म आत्तिएँ : ईन्दिरा, ईन्दिरा भन्दै डॉको छोडेर कराउन थालेँ।

हजुरलाई के भयो? किन कराउनु भाको? यो आवाज सुनेर म झल्याँस्स बिउँझिएँ। उनी भने घुर्कि लगाउन थालिन्,के हो सपनीमा पनि बर्बराउन थाल्यौ। यो ईन्दिरा को हो हाँ, त्यो नखरमाउलीलाई मैले जान्याछु ??

म पनि सोच मग्न भएँ,आखिर ईन्दिरा को थिइन्?

कतै अस्ति बेपत्ता भएकी आइमाई पो हो कि

कविता: बाहना!

 

मैले छोड भने साथीलाई,

उ समातेरै वर्णन गर्न थाल्यो बोतलको!

"जब तिमी अनायासै गिलास  हुँदै

 घाँटी भित्र लुसुक्क छिर्छौ,

राजै बनेसरी श्रीपेच भिर्छौ.....

भिजाउछौ मेरो आत,

 नबुझिने तिम्रो साथ,

तल बग्छौ साथी,

प्रभाब छोड्छौ, माथी !

माथी प्रभाब छोड्नेहरु 

पिएम. सिएम सम्मै पहुच राख्छन

सके उनका पनि टाउकामा चढ्छन।

त्यसै कारणलें

तिमीलाई मन पराएरै मैले किनेको हु,

धेरै खुसी हुदा चिनेको हु,

दुख पर्दा नाता साईनो छिनेको हु,

तिमिले एकै भेटमा मन जित्यौ,

र मैले आज पनि किनेको हु !

सर्वत हु भन्दै तिमी, म भित्र पसेका थ्यौ,

मेरो अन्तस्करणमा कुन्नी कता फसेका थ्यौ,

झ्वास्स कुन्नी कुन आगो झोसेका थ्यौ,

एक नासमै मेरो दु:ख खोसेका थ्यौ,

त्यही भएर त तिमी हरेक दुखमा याद आउछौ,

भुलाउछौ दुखलाई,

 अनि 

मस्त सुखको आभास दिलाउछौ,।

तिम्रो साथ अमुल्य छ! 

कसै सङ्ग पनि अतुल्य छ,

बस कहिले काहीँ गोजी रितो हुदा 

तिमी मेरो साथमा आउन मान्दैनौ,

अथवा तिम्रा बाध्यताले दिदैनन।

हुन त तिमी पनि ठिङ्ग दराजमा 

ठिङ्ग्रीङ्ग गरि उभिएका छौ,

लाग्छ दबिएका छौ,

साथी तिमी मेरो साथी,

दराजमा तिम्रो हबिगत देखेर

म जुर्मुराउछु, 

अनि खल्ती छामछुम गर्दै

 तिम्रो उद्दार गर्छु!

तिम्रो उद्दार गर्दा 

म आफै कति पटक लापत्ता भएको छु!

तिम्रै सङ्गतको डुबाईले बेपत्ता भएको छु,,

कहिले काहीँ 

मेलामा गएर भिडको बिचमा छोडेर आउ लाग्छ ,

तर झल्यासिन्छु,

साझ मेरो तिर्खाएको घाटीले के भन्छ?

मेरो एकोहोरीएको मनले के भन्छ?

खल्तीको नजरबन्दबाट उम्कन खोजेको

पसिना बेचेर कमाएको धनले के भन्छ?

घरी घरी दुखीरहने यो मनले के भन्छ?

भैगो! 

बरु, खान्न, यो झोल अब....

आज देखि पिउछु...

कि कसो?"

कबिता: बिश्वास !

 जतनले खालीठाउँ, भरेर जाउ, 

 सफलताको बिज, छरेर जाउ 

भक्कानो धिपिक, धिपिक छ आशमा

कि बचाएर जाउ कि, मारेर जाउ,,!

यो कस्तो ऐठन, हो जिन्दगीमा,

कि माझेर जाउ, या खारेर जाउ,

हैन भन्दा पनि, हो भन्दै आइछौ,

 झटारो छोड, कि फल झारेर जाउ,

बाटो चिप्लो छ है, नलड्नु कतै,

डोजर लगाउ र, सम्म पारेर जाउ,

कति सुस्केरा, हाली बस्नु अब,

तान मलाई पनि,  लतारेर जाउ.....

यो हिउद पनित, त्यतिकै बित्यो,

लेउ यो निधार ढुङ्गामा, बजारेर जाउ,

समयले पालुवा, हाल्दै छ रे हेर्छु,

फगतको यो घडी थचारेर जाउ,

फेरि फेरि उत्प्रे, रणा बोकि आउ

अहिले लाई जाउ, एक्लै रमाउ,

दुनियाँ  कहाँ  तिम्रो खुसी देख्छ,

आफ्नो संसार आफै खुद्से सजाउ.....

कविता: अपचलित-तारिफ

                                                                                                         -गोरख बहादुर धामी 

तिमी जुन जस्तै छौ नभनन  प्रीय, 

म कसैको प्रकाशले चम्केकी छैन!

तिमी सुर्य हौ त भन्दै नभन,

म तातो राको भै रन्केकी छैन!

तिमी यति मिठो गरि घरी सुर्य र घरी जुन बनाउछौ,

घरी गौ कै दाना माथी गुडुल्किने घुन बनाउछौ,

कहिलै नम्बरी सुन बनाउछौ,

कहिलै सेतै चम्किने चुन बनाउछौ!

हिजै मात्रै तिम्ले गोदावरी फुल बनायौ,

लाम्खुट्टे बाट वचन झुल बनायौ!

मायाको कहिलै मुल बनायौ,

म केही बोलिन स्थुल बनायौ!

तिम्रो तारिफले म कहिले उड्छु, सगरमा,

कहिले थचारिन्छु बगरमा,

कहिले बग्छु सानो नहरमा,

कहिले सजिन्छु मन मन्दिरको सहरमा!

म बजारिएर बज्र भै सके,

थचारिएर थच्र भै सके,

गहना बनेर सज्र भै सके,

म सजावटकै लागि दज्र भै सके!

लाग्छ !

म तिम्रो तारिफ रुपी बोझले मान्छे बन्नै सकिन

तिम्लाई बरु  ताप्ने र सितल ओढ्ने ठान्दिन,

किसान र गोड्ने ठान्दिन,

 सुनुवार र पेन्टर भन्दिन!

 

घरी घरी मलाई उपमा नबनाउ न!,

म त मानिस नै ठिक छु, 

तिमी पनि मानिस नै बनेर!

मलाई अङ्गाल न प्रिय !

कबिता अ---सफलता

-गोरख बहादुर धामी

 म त असफलता सङ्ग 

पौठेजोरी खेलेर हिन्छु,

आत्मसात गर्दै, उसका हरेक कदममा,

कुम जोरेर हिन्छु!

कहिलै धकेल्छ, बाटोको एतापट्टी,

कहिलै अर्कोपट्टी,

तर खसिहालेको छैन, दुईटैपट्टी एकैचोटि!

आज पनि बिहानै नउठ्न भनेर गएको छ,

उसलाई चिसो हुन्छ रे!

राती अगाडि नै सुत्नु भन्छ,

उ अनिदो हुन्छ रे!

कहिलै भन्दैन, भोक मलाई उसले सधै ग्वामल्वाङ्ग अङ्गालो हाल्न खोज्छ,

सिरेठोमा सिरक बन

मलाई हिड्न खोज्दा खुट्टा तान्छ,l

कहिलै दुश्मन बनेर,

तर मलाई थाहा छ,

हुदैन केही तिम्रा तिक्डम गनेर!

हिजो मात्रै भनेको हो! दिनभरी घाममा सुतौन यार,

पिठिउमा तेल मालिस गरेर घाममा सुत्न मजा हुन्छ,

हात्तेरी ! तिमी कति हिडिराख्छौ?

कति दुनिया सारा सङ्ग भिडिराक्छौ!

आउ युट्युबमा फिलिम हेरौ,

मोवाइलमा लुडो खेलौ,

मेसेन्जरमा कुनै छप्की सङ्ग बात मारौ,

अरे यार ! मरिलानु के छ र??

हिजो बेलुका पढ्दै थिए...

एकासी ! आयो उ निद बनेर,,

आखै अगाडि कालो भिड बनेर,

धेरै चोटि उ एसै गरि आउँछ, 

म त्यसको वास्ता गरे जस्तै निदाई दिन्छु,

बिहानै आउँछ चिसो बनेर,

म नुहाउछु अनि आफै पनि चिसो बनिदिन्छु!

मेरो नजिकैकै मित्र भएर होला,

कति राम्रो सङ्ग मलाई फसाउन खोज्छ,

मैले थाहा नपाए जस्तै गरि हुन्छ भनी भनी,

छक्याउनु छ उसलाई!

झुक्याउनु छ उसलाई, कि ! म उ जस्तै असफल छु!

उस्को नाम असफलता भएर पनि मलाई असफल बनाउन सफल छ।

म असफल भएरै सफल हुन चाहन्छु,

तर उ जस्तो असफल बनाउन हैन,

सफलताको द्वारमा पुग्ने सिढी बनाउन,

असफलताको मुखबाट अ निकालेर,

उसैलाई सफल बनाउन!

घमण्ड !

त्यो प्रश्न बनेर तिमीले

उत्तर पाउन सक्दैनौ,

भन्ने घमण्डले म कहिलै

 परीक्षा पास हुन सकिन!

 

त्यो प्रश्नको घमण्डले,

मेरो उत्तर कहिलै पाएन!

हामी दुईटैको घमण्डले,

हामी दुबै असन्तुष्ट छौँ ।

म सोच्छु, प्रश्नलाई केही आउदैन,

प्रश्न सोच्छ, मेरो उत्तर

यसलाई आउदैन!

हामी दुईटैको आवश्यकता

सही उत्तर थियो!

तर हामी दुईटैको घमण्डले 

दुबै अनुत्तरीत छौं !

प्रश्न सही उत्तर नपाएर असफल छ!

म उत्तर नै नदिएर असफल छु!

हामी दुबै असफल 

हरुलाई छेउमा राख्दै,

बिस्मय बढेको छ बिचमा,

बिस्मयले ठाउँ ओगटेको छ...

प्रलयको पहाड बनेर,

हामी दुईतिर उभिएका छौ

फुङ्ग उजाडिएका पाखा बनेर ।

मिति:2080/07/24  9:45 PM

कविता: पिपल &People

 कविता 

शीर्षक: पिपल & People

रचना: २०८० असार १० (२३ बजे)

==================================

म भत्किएको पर्खालमा उम्रीएको "पिपल" हुँ,

केही "पिपलहरु" म "पिपलको" छहारीमा,

बसि बसि मलाई सिध्याउन सपना देखीरहेको देख्छु !

अनि के

ही 'पिपलहरु' मेरो साहारमा 

भुसुक्क निदाउदै सपनाको सहरमा छिरेको देख्छुँ..

मैले केही चराका बथानहरु बोकेको  छुँ,

केही बादरहरुको तौल जोखेको छु,

धुम्मिल यादहरु, यस्ता पनि छन, 

केही देख्नु पर्ने अनि केही देख्नै नपर्ने 

दृश्यहरु पनि देखेको  छु!!.............

देखेका जति अनि देखाईएका जति

भनु सब भने छन ती कति कति!

केही उजाडिएर मेरो छायामा बस्छन

केही बिछोडमा अनि केही मायामा बस्छन् !

मलाई 'पिपल' भन्छन ती 'पिपलहरु'

म पनि तिनीहरुलाई 'पिपल' भन्छु,

तिनीहरु सुस्ताएर मेरा हाङ्गा अनि पात गन्छन,

म तिनको आनन्द, द्वेश क्लेश र घृणा अनि प्रेम गन्छु!

मैले 'पिपल' भएर धेर भए अक्सिजन दिन्छु,

घाम भए सितल छाया दिन्छु,

केही चराको घर बनिदिएर, केही जनावरको कृडा स्थल,

अनि केही बानरहरुको हावाको घर,

ती 'पिपलहरुले' मलाई सबै रुपमा प्रयोग गर्न चाहन्छन,

मैलाई खान्छु भन्छन! मैलाई श्वास फेर्छु, अनि मैलाई बाल्छु अरे!

एतिले कहाँ पुग्छ कहिले त भनिदिन्छन ढाल्छु अरे!!

म भन्छु, "ए पिपलहरु, तिमीहरु कस्तो फोलिस

के बुद्दी घाममा पोलिस!?"

घाम स्वसेर खाना बनाउने तागत भएको म!

र मलाई लुटेर बाचेको तिमी.....

म सङ्ग गरेको दुश्मनी महङ्गो पर्ला....

हिउदमै तप्प तप्प पसिना झर्ला!

म केही गर्न नसकुला हे पिपल...

तर डाडाको म पिपल लाई सम्झेर रुनु पर्ला..

साच्चै ए पिपल! तिमी मलाई जोगाउनु 

म पिपल! तिमी पिपललाई सबैथोक बनेर साहरा दिन सक्छु!

तिमी एउटै काम गर....

मलाई जोगाएर प्रयोग गर!

म तिमीलाई जोगाउछु!!

........

............

कबिताः म चाहन्छुँ।

 

म पोखिन चाहने मान्छे हु,

म मेरा भावहरु अभिब्यक्त गर्न चाहन्छू,

म सबैलाई लतपत्याउन चाहान्छू,

म सवैलाई सकारात्मकता र सृजनशिलताले लतपत्याउन सकुँ।

 

म मादल हुन चाहन्छू,

म फगत आवाज निकाल्ने

भाले र पोथी ताल मात्रै हैन,

भत्किएका, मक्किएका र बेताल भएका जिबनहरुको ताल बन्न सकु,

र आफ्नो खरी झर्ने बेला सम्म बेसुर जिन्दगीमा ताल भर्न सकुँ।

 

म संगित हुन चाहन्छुँ !

जिन्दगीको आरोह र अबरोह मा बज्ने गित मात्रै हैन,

म ति खाल्डोहरु, घाउहरु, र नभरिएका खाली ठाउहरुमा गुन्जन सकुँ

अरुले मेरो बाणी सुन्दा गित र संगित भन्दा पनि माथि

अबिराम शान्ती महशुस गर्न सकुन

म चाहान्छू, म मेरो लागि त गुन्जिन्छू नै...

ति सबै आवश्यकताहरुको लागि पनि गुन्जन सकुँ....

जो साँचिकै भुमरीहरुमा घुमिरहेका छन,

बचाउ बचाउ भन्दै एउटा लयको कर्कस ध्वनी र चिच्याहट सुनाईरहेका छन् ।

म तिनीहरुको गित बन्न सकुँ र म सुन्नुपर्नेका कानमा गुन्जन सकुँ।

 

म ईच्छा बन्न चाहन्छू!

हो म ईच्छा बन्न चाहन्छू।

म त्यस्तो ईच्छा बन्न सकुँ...........

जुन पुरा हुनै पर्नेको मात्रै पुरा होस...

पुरा नहुनु पर्नेले राख्ने हिम्मत नै नराखोस।

 

म प्रश्न बन्न चाहन्छू...........

एउटा ठुलो र असल प्रश्न

जसले सोध्न सकोस !

सदाचारीता भन्दा पनि कुनै ठुलो कर्तब्य र धर्म हुन्छ र?

 

र म उत्तर बन्न चाहान्छू जो.....

आदर्सका कुरा गरेर खाईदैन भन्छन् ...

र म भन्छुँ चोरले  चोर्नुलाई आदर्स मान्दछ भने..

सदाचारिता र अनुशासन मेरो आदर्स हो।

म यही आदर्सले खान्छुँ र खाईरहेको छुँ।

र दुनियाँ आदर्सका कुराले भगवान बनिरहेको बेला

यहआदर्स ब्यबहारमा उतारेर मानिस बन्न चाहान्छुँ।

मेरो चाहना यत्ती छ बस बन्न सकुँ....

एक आदर्स र नैतिकवान राष्ट्र प्रेमी नागरीक !

कबिता:- निदाउने कोशिश

मिति: २०७९ मङसिर १५

म अँध्यारो को अन्धकारमा,

यो सुनसान रातमा,

लाल्टिन जस्तै उज्याला तिम्रा साथहरुमा

सिरानी राखेर 

थोरै मायाका सम्झनाहरु 

मनको लड्डु सङ्गै चाखेर,

पनि त एक्लै निदाउने कोसिस गर्दैछु!

यो खाडीको रापले,

कुन जुनीको श्रापले,

ललाटमा लेखेको भाग्यरेखा बोकेर

यादहरुले तिम्रो, अनि बाध्यताले,

यो निधार बजारेर अनि ठोकेर

पनि त एक्लै निदाउने कोसिस गर्दैछु!

मन त्यतै अड्किन्छ ती नानी अनि बाबुमा

सम्झनाका तरेलीहरु सुसेलिदै आउछन,

रहदैन मन यो काबुमा!

पुगे साथीभाई, कोही शिखरमा

म त अड्किरहेछु,

लागिरहेछ कयौ बाध्यता अनि 

च्यापिएका रहरहरुको जन्जिरमा

सम्झिने बस एक छिन श्वास रोकेर,

अनि साहुको रिण अनि बन्दकी बोकेर,

पनि त एक्लै निदाउने कोसिस गर्दैछु!

तीन बर्ष अघिको भाईटिका सम्झेर,

मन आउँछ, भकभकाउछ यो छाती,

कहिलै पोखिन्छु अनि,

दिदिबहिनी अनि राखी सम्झेर,

एताको पीडा अनि घरको घाउ सम्झेर,

किन थर्थराउछ यो छाती ?

सपनीमा, देउराली भञ्ज्याङ अनि गाउँ सम्झेर,

गार्हो हुदोरहेछ, 

टाढै बसेर कमाउन पनि,

सकिदोरहेनछ एक्लै बसेर रमाउन पनि

तै पनि आमा बा को आशा भरोसा अनि 

परिवारको सपनाको लागि,

कहिलै नचुहिने छानो अनि,

दुईछाक मीठो मसिनो खानको लागि,

कयौं समुन्द्र पारीको बिरानो सहरमा,

सुखमा जिउने रहरै रहरमा

पनि त एक्लै निदाउने कोसिस गर्दैछु !

कोसिस गर्दैछु!!

म बनु

गोरख बहादुर धामी (बिचमा)

म सानै कुराले नबगु,

छोटा अनि निम्छरा,

ग्याष्ट्रीकहरु नभगु,

नजलु सानै रापले,

ठानु नसकिउला

श्रापले,

जानु, कमजोरी हुन्छन् 

ढाकिदैनन माफले,

म ठानु, म केही ठानेरै बाचु,

मनका बह, नकही सबैलाई,

हलुका मै नबही सबैलाई,

म बनु हावालाई उडाउने हावा,

म बनु लाभालाई चिस्याउने लाभा,

म के बन्न सक्दिन, सबै बन्न सक्दिन,

तर बनु असललाई पनि बन्न मन लाग्ने

असल बनु, 

पसलले किन्नै नसक्ने पसल बनु,

म बनु ! म आफै बनु,

म बनु म आफै  असल बनु!!!!

म मै बनु, मै असल  बनु,

असललाई पनि बन्न मन लाग्ने असल!!

कविता : त्रासद बर्षा र विकास

 बगेर जाउ या बहेर,

सम्झाएरै जाउ या कहेर,

तिम्रो आगमनले धर्ती रसिलो हुन्छ,

तिमी भित्रै भिज या सतहमै रहेर!

तिमी एक सत्य हौ,

काकाकुलको लागि आधिपत्य हौ!

खडेरीले तिमीलाई खोज्छ,

हरित बन्न बृक्षले तिमीलाई नै रोज्छ!

तिमी आउछौ, गड्याङगुडुङ गरि रौद्र रुपमा,

आह्लादित बनाउछौ, गर्मी अनि धुपमा!

उडिरहेको धुलो बस्छ,

पातपातको फोहोर खस्छ,

मलिनता भित्र पस्छ!

शालिनता प्रवेश गर्छ!

दुनियाको मैलो पखालिन्छ,

धर्ती मातामा परेका चिरा जति,

पालैपालो टालिन्छ!

तिमी व्यन्जना हौ, तृष्णाको

भनिन्छ उपहार हौ कृष्णको,

तर कहिले काहीँ धर्तिलाई छक्याउछौ,

आफ्नो धर्म सम्झेरै हो कि बिर्सेर,

कि त मनुष्यको कायापलट देखि तर्सेर,

धर्ती उछिट्याउछौ, अनि बाढी बनेर बगाउछौ!

हुन त अविरल पर्नु,

सुरु भए पछि सफा नगरी नरोकिनु,

पृथ्वीका प्रत्येक तृष्णाहरुको तृखा मेट्नु,

अनि रुखको लहरा पहरा देखि जरा भेट्नु

तिम्रो पनि त चाहना हुन सक्छ!

बेला मौका प्रेमिल बन्ने बाहना हुन सक्छ,

नपाउदा, ती जडित लहरा र जरा सङ्ग झुम्मिन,

छिरेको हुन सक्छौ, उजाड चिराहरुमा,

पृथ्विको अरिकल धमनी र शिराहरुमा,

प्रेमी नभेटिदाको पिडामा,

विवश भैदिएको हुन सक्छौ,

निरश भै दिएको हुन सक्छौ,

राक्षस पनि बन्न सक्छौ,

र तिमी हामी मनुष्य लाई देखाएरै भन्न सक्छौ!

कि मनुश्यका निर्माणहरुले,

विकास रुपी विकरालहरुले,

चाहना र श्रोत बिचका अन्तरालहरुले,

तिमी जस्ता अनुपम प्राकृतिक क्रियाहरुलाई,

प्रतिकृया दिन बाध्य पारिरहेको 

हुन सक्छ,

 तिमीले सितको सट्टामा

 आँसु झारीरहेको पनि हुन सक्छ!

पोल्छ कसैको आसुले भएङ्कर पोल्छ,

हो तिम्रो आसुले पनि हुन सक्छ,

बर्सेनि हाम्रा झुपडीहरु,

आधा आधी डुबानमा हुन्छन,

हाम्रा लालाबालाहरु, तिम्रो नाम सुनेरै रुन्छन!

तिमी आउदा रम्ने, मानिस पनि!

न आओस त्यो त्रासद मौसम भन्छ,

औला भाची भाची दिन गनि गनी!

आहालमा बस्न रमाउने चौपायाहरु,

पोहोरसाल लगातार एक हप्ता बेहालमा बस्नु परेर,

आहाल सम्झिदैनन!

अनि, अब त लाग्छ एस्तै डुबान अनि बाढी आईरहे,

पानीका माछा पनि पानी सम्झिदैनन!

यो सब कसरी किन र के भैरहेको छ?

मनुष्य एकपटक सोच्नु जरुरी छ!

दिनानुदिन प्रकृतिलाई घोच्ने हामीले,

एक्पटक हैन पटक पटक आफैलाई घोच्नु जरुरी छ!

पाखाहरुमा कुरुपता माथी शृङ्गार लेपन गरे जस्तै विकास गरेर के गर्ने?

प्रकृती तिरै फर्केर घोचौ आफैलाई,

फल अनि फुलका वृक्ष भाची

 फुलबुट्टा भरेर के गर्ने?

अक्सिजनलाई हिलाम्य पारेर तेर्स्याई,

अक्सिजनका सिलिन्डरमा बन्चराहरु बर्साई,

पृथ्वीका प्रत्येक प्राकृत सिलिन्डरहरु रितिदै छन,

सबै किसिमका श्रोतहरु सिदिदै छन,

प्रकृति उष्णताले मलिन छ

हामी कार्वन उत्सर्जनमा तल्लिन छौँ ,

सोचौं !

ठाउँ ठाउमा विनासकारी विकास ल्याएर के हुन्छ?

प्राकृतिक सम्रचना ध्वस्त पारेर!

अनि सम्वृद्दी ल्याउन बिश्वस्त पारेर,

भोलि घर खेत अनि बस्ती सारेर,

हिड्नुपर्छ!भने माया मारेर।

त्यसै भएर मनुष्य हो!

बिवेकशिल भएर बिबेक नबेची,

प्राकृतिक कृयाहरुलाई सक्दो नबिगारी

गरौ विकास!

सबैको अस्तित्वलाई स्विकारी!

त्यो बर्सातलाई रोकौ धर्ती बगाउनबाट,

फूललाई कसैले नरोकी मगमगाउनबाट!!

कविता शिर्षक : पाठ

 बिष्लेषण गर्न छोड्नु पर्छ,

स साना टुक्राहरुलाई, स साना मनहरुलाई,

र अनुभव गर्नु पर्छ जोडिएको वातावरण अनि जनजिबनलाई!

आफुलाई सुधार्न अझै बाकी छ,

मैले हेर्नू छ,चुपचाप भएर,

अनि लेख्नु छ, साना साना ठाउँ मा भएका दमनहरुलाई!

'म' भौतिक लडाई लड्न कति तत्पर बनु?

र कति सङ्ग बेसरम भएर रिपु बनु,

कतिलाई सकिएका, सकाईएका र सकिन लागेका ठानु,

हो, सकाउन त 'म'लाई पनि सकाउछन खोज्लान, दुनिया सकाउने ले,

अब निशब्द भै आफै जानूँ, आफैले आफैलाई शान्त ठानुँ!

र अरुले कसैलाई बनाउन र सकाउन सक्दैनन भन्ने जानूँ!

दैबले ठगेका निर्धनहरुलाई,

आत्मा सकिएका बेघरहरुलाई,

बालुवा बिनाका अनि छाल बिनाका बगरहरुलाई,

तन्किनै नसकिएका अनि तन्काउदा टुटेका रबरहरुलाई!

एकै मालामा उनेर पढ्न सक्नु छ,

उनीहरुको मनमा गड्न सक्नु छ!

साना साना कृयाकलापहरुमा,

कहि बिछोड अनि आलापहरुमा,

कतै का पुण्य अनि जानी नजानी भएका पापहरुमा,

कसैले लगाई दिएका नजर, अनि लागेका श्रापहरुमा

दबोचिएर दबिएको जीवन पढ्नु छ,

हो, त्यसैमा गडेरै त अघि बढ्नु छ।

'म' त्यतिमै कहाँ सकिउला र?

बिचबाटोमै कहाँ बहकिउला र?

चहकिलो रापले जिन्दगीको चिसो हटाउनु छ,

आफैले आफ्नै खुसीको लागि आफैलाई खटाउनु छ।अनि 

आफैले मह काढेर, आफैलाई हात चटाउनु छ।

यात्रा एसरी सुरु भएर पनि त खुसी हुन सकिन्छ,

चकमन्न मै त मैनबत्ती पनि आफै पग्लेर चहकिन्छ!